Türkiye’de faaliyet gösteren kuruluşların ciroya göre sıralanmasıyla oluşan “500 Büyük Özel Şirket Araştırması” geçtiğimiz günlerde yayınlandı. Manisa’dan (ciro bakımından) sadece yedi kuruluşun bu listede bulunması, -üretim tesisi yerleşimi bazında bu sayı 15’i geçebiliyor- Manisa OSB’nin ve çevresinde oluşan sanayileşmenin değerlendirilmesi bakımından bir fırsat olabilir.
500 Büyük Özel Şirketin İllere Göre Dağılımı
Adana |
6 |
Karabük |
2 |
Afyon |
1 |
Kastamonu |
1 |
Ankara |
30 |
Kayseri |
12 |
Antalya |
5 |
Kırklareli |
1 |
Balıkesir |
4 |
Kırşehir |
1 |
Bolu |
3 |
Kocaeli |
26 |
Burdur |
1 |
Konya |
4 |
Bursa |
32 |
Kütahya |
1 |
Çankırı |
1 |
Manisa |
7 |
Denizli |
7 |
Mardin |
1 |
Edirne |
1 |
Mersin |
2 |
Eskişehir |
3 |
Muğla |
1 |
Gaziantep |
13 |
Ordu |
4 |
Hatay |
6 |
Sakarya |
4 |
Isparta |
1 |
Siirt |
1 |
İstanbul |
283 |
Tokat |
1 |
İzmir |
30 |
Trabzon |
1 |
Maraş |
2 |
Zonguldak |
1 |
Her şeyden önce, Manisa büyüklüğünde şehirlere kıyasla, ilk 500 içerisinde daha çok sanayi kuruluşunun Manisa’da faaliyet göstermesi beklenebilirdi. Sektörel olarak, özellikle gıda alanında benzer büyüklükte daha çok şirketin Manisa’da bulunması kesinlikle beklenmelidir. Otomotiv sektörüne ürün veren şirketlerin yanı sıra, bizzat otomobil imal eden sanayi şirketlerinin Manisa’da bulunması, Manisa OSB, Muradiye OSB ile birlikte ele alındığında, OSB’yi hak ettiği seviyeye taşıyabilir.
Manisa sanayileşmesinde eksikliği görülen ortak araştırma merkezi, teknopark, markalaşma gibi alanlarda faaliyet gösteren merkezlerin oluşturulması veya çevre merkezlerden bu tür konularda destek alınması ile mevcut ürünlerin Kg. başına değeri ve katma değeri artırılabilir.
500 Büyük Özel Şirket Listesinden Manisa’da Faaliyet Gösteren Bazı Şirketler
Şirket Adı | Ciro (YTL) | İhracat Tutarı (Dolar) | Sıralamadaki Yeri |
Vestel Elektronik | 4.627.010.000 | 1.960.000.000 |
14 |
Keskinoğlu Tavukç. | 293.744.255 | 15.055.136 |
252 |
Polinas Plastik | 248.420.568 | 58.160.512 |
290 |
H.L.Jantaş | 187.410.638 | 100.120.296 |
369 |
Bosch Termoteknik | 177.120.889 | 97.448.286 |
394 |
Yonca Gıda | 149.378.383 | 31.464.938 |
447 |
İnci Akü | 141.079.972 | 58.293.790 |
465 |
Kaynak: Capital Dergisi, Ağustos-2008, sf.170
Manisa sanayisi, petrol fiyatlarının yükselmesiyle pazara yakınlık avantajını bugüne dek olumlu kullanmıştır. Ulaştırma maliyetlerinin daha da uygun seviyeye çekilebileceği görülmektedir. Buna karşın, taşıma maliyetlerinin ürün içerisindeki ağırlığının azalması beklenen orta vadede, Manisa’da yüksek teknolojiye dayalı ve kg. başına fiyatı yüksek ürünler üretebilme kabiliyetini artırmak gerekmektedir.
Enerji girdi maliyetleri düşmese dahi, stratejik hedefler bakımından, gıda-içecek sektöründe tarımsal ürünün üretiminden başlayan ürün, ambalaj ve pazar inovasyonu, otomotiv yan sanayinden otomobil üretimine geçiş, makine ve elektronik ürünler imalatında, alt yüklenici ile birlikte ürün geliştirme seçenekleri, değerlendirmeye değer görülmektedir. Özellikle elektronik ürünlerde, hızlı gelişme gösteren Asya ekonomilerinin sanayileşme modeli, bu eksende uygulanmış ve başarılı olmuştur.
Manisa’nın yan sanayi kapasitesi de yüksektir. Manisa, çevre il ve ilçelerden türlü nitelikteki işgücünü rahatlıkla kendisine çekebilmektedir. Buna karşın, kentin sosyo-ekonomik planlama alanı, sanayiye eşdeğer hızla gelişmediği için, İzmir’le Manisa arasındaki ilişki, bir türlü tersine çevrilememektedir. Bu sorunun çözümü ile Manisa sanayinin ihtiyacı olan, altyapı, sermaye, nitelikli işgücü, pazara yakınlık, büyümeye paralel kentsel gelişme ve sanayi çevresindeki kümeleşmeden oluşan yap-bozun parçaları tamamlanmış olacaktır.