Geçtiğimiz hafta açıklanan işsizlik verileri dikkate değer bazı unsurlar içeriyordu. Gündem yoğun olduğu için değinememiştik. İşsizlik kronik bir sorun ama, Ekim ayı itibariyle durumun hiç de iç açıcı olmadığı anlaşılıyor. Özellikle tarım dışı istihdam ve genç işsizlik konuları dikkat çekici.
İşsizlik rakamlarının büyüme oranı ile ilişkisi dikkate alındığında, ekonomi politikası için bazı ipuçları elde edebilmek de mümkün. Türkiye krizi aşarken enflasyonu da göz ardı etmeyecekse işsizlikle ilgili bazı saptamaları gözden geçirmekte yarar olacak.
Türkiye’de işsizliği başarılı bir şekilde azaltmanın yolu hızlı ve tempolu bir büyümeden geçiyor. Zira, tabloda görüldüğü üzere alttan gelen genç nüfus ile birlikte mevcut işsizlere de iş bulmak zorunda kalan bir ekonomik ve demografik dağılımımız var. İşsizlik oranını aynı seviyede tutmak için bile %6 düzeyinde bir büyümeyi sağlamak gerekiyor. ‘İşsizliği azaltacağım’ diyen bir ekonomi yönetimi, her halükarda %6‘lık büyüme haddini aşmak zorunda ki; bu bugünkü şartlarda teknik olarak mümkün görünmüyor.
İşgücü durumu (Ekim)
|
TÜRKİYE |
|
KENT |
|
KIR |
||||
|
2007 |
2008 |
2007 |
2008 |
2007 |
2008 |
|||
| Kurumsal olmayan sivil nüfus (000) |
69 121 |
69 880 |
|
43 743 |
44 653 |
|
25 378 |
25 227 |
| 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus (000) |
49 454 |
50 217 |
31 675 |
32 420 |
17 780 |
17 797 |
||
| İşgücü (000) |
23 612 |
24 632 |
14 406 |
15 119 |
9 207 |
9 513 |
||
| İstihdam (000) |
21 310 |
21 945 |
12 709 |
13 178 |
8 602 |
8 767 |
||
| İşsiz (000) |
2 302 |
2 687 |
1 696 |
1 941 |
606 |
746 |
||
| İşgücüne katılma oranı (%) |
47.7 |
49.1 |
45.5 |
46.6 |
51.8 |
53.5 |
||
| İstihdam oranı (%) |
43.1 |
43.7 |
40.1 |
40.6 |
48.4 |
49.3 |
||
| İşsizlik oranı (%) |
9.7 |
10.9 |
11.8 |
12.8 |
6.6 |
7.8 |
||
| Tarım dışı işsizlik oranı (%) |
12.3 |
14.0 |
12.1 |
13.3 |
12.8 |
16.0 |
||
| Genç nüfusta işsizlik oranı(1)(%) |
19.8 |
21.5 |
22.2 |
23.9 |
15.6 |
17.4 |
||
| Eksik istihdam oranı (%) |
2.8 |
3.4 |
2.4 |
2.8 |
3.6 |
4.4 |
||
| Genç nüfusta eksik istihdam oranı(1)(%) |
3.1 |
3.7 |
2.6 |
2.7 |
4.0 |
5.5 |
||
| İşgücüne dahil olmayanlar (000) |
25 842 |
25 585 |
17 270 |
17 301 |
8 573 |
8 284 |
||
| (1) 15-24 yaş grubundaki nüfus | ||||||||
Kaynak: TÜİK
Daha önce çalışmak istemeyip de kriz ortamında bütçeye katkı sağlamak isteyen bireylerin sayısı da artacağına göre (katılım oranı %2 artmış görünüyor) göreli olarak işsizlik oranının daha da yüksek oluşacağını düşünmek gerekiyor.
Küresel ekonomik tablo, enflasyonu makul karşılayan bir yapıya izin verdiği ölçüde, işsizlikle mücadeleyi kolaylaştıracak bazı imkanları var ediyor gibi görünebilir. Özellikle mevcut istihdam seviyesini kaybetmemek adına, işgücü maliyetleri üzerindeki yasal kesintilerin gözden geçirilmesi olasılıklardan biri. İşgücünü koruyan işletmelere, bazı özel olanakların sunulması da döneme özgü önlemler arasında sayılabilir.
Tarım dışı işsizliğin oranı tehlikeli düzeyde olduğu için, tarım kesimi ile ilgili muhtemel IMF icatlarına karşı tetikte olmak gerekiyor. Tarım kesiminde yeni bir fakirleşme dalgasının, kentlerdeki işsizliğin seviyesini asayişi tehdit eden boyutlara çıkarmaması gerekiyor.
İşsizlik eğiliminin artmasının, ücret seviyesi üzerinde baskı oluşturacağı kesin. Bu noktada hem istihdam edenlerin hem de çalışmak isteyenlerin koşullar konusunda duyarlı olmaları gerekiyor.
‘Kısmi zamanlı çalışma olanaklarının artırılması’, ‘hiç olmazsa 2009 yılı sonuna kadar istihdam üzerindeki yüklerin azaltılması’, ‘kamudaki istihdam artışlarının öne alınması’ gibi hızlı sonuç verecek önlemlere ağırlık verilmeli.