Türkiye’de ekonomiyi izlemek, olanlardan bazı sonuçlar çıkarmak konusunda yaygın bir kafa karışıklığı olduğu için arada bir bu konu hakkında da yazmak gerekiyor. Ekonomik göstergelerin izlenmesi, bizim gibi 3-5 yılda bir düzenli krizlerle karşılaşılan bir ülkede zaten bir zorunluluktu. Artık, dünya ekonomisi de benzer bir dalgalanma eğilimi içerisine girince, iktisadi verilerin takibi ve yorumlanması ihtiyacı yaygınlaşmaya başladı. Bu konuda ahkam kesmenin en iyi yolu, bazı yanlışların altını çizmek ve doğruları anlamaya çalışmak olmalı.

–  Finansal verileri, mali piyasaları (faiz, döviz, endeks) takip etmek ekonominin yönü ve boyutları konusunda tahminde bulunmak için tek başına doğru bir yöntem değildir. Ekonominin gölgesi diye adlandırabileceğimiz bu alanlar, gelirinizi değil daha çok servetinizi ilgilendirir. Servet, “stok”, gelir, “akım” değişken olduğu için, öngörülerinizi kendi ilgi alanında geçerli kabul edin. Diyelim ki; iki kez döviz kurunu tahmin ettiniz diye kendinizi ekonomiyi çözmüş bir adam olarak görmeyin.

– Maliyetlerin kontrolü ve ciroların artırılması ile ilgili algılamalar, ölçeğe bağlı artan getirinin geçerli olduğu iş kolları için hala geçerliliğini koruyor. Buna karşın, faktör verimliliğinin ölçülmesi bugün için daha kritik önem taşıyor.

– Üretim fonksiyonu içerisinde sermayenin ağırlığının artması, insan kaynaklarının öneminin göreli olarak azalması sonucunu ortaya çıkardı. Ancak, bugünün üretim koşulları, vasıflı insan gücünün teknolojiye dönüşen bilgisinin yaygınlaşmasıyla oluşmuş bir sermaye ihtiyacından etkileniyor. Vasıflı emek, katsayı olarak tüm diğer üretim faktörlerinden değerli hale geldi. Nitelikli insan gücünü takip etmeye özen göstermek gerekiyor.

– Bugünün ekonomik göstergelerinin bir çoğu, daha önce gerçekleşmiş ekonomik ve sosyal olayların sonuçları olarak oluşmuştur. Veriler arasında daha önemli olan, “öncü gösterge” niteliğini taşıyanların takibidir.

– Firmanızın diğer firmalara ve piyasa riskine bağımlılığını mutlaka ölçün. Ekonomiler uzun dönemli devri hareketlerden çıkarken kısa dönemli daralma-genişleme eğilimleri gösterebilirler. Ürünlerinizin talep esnekliğini iyi ölçün. Ürün gamı içerisinde, mümkünse mutlaka nihai üretici olduğunuz ürünler bulunsun.

– Nakdi akım ile reel akım arasındaki dengenin bozulduğu bir zaman dilimindeyiz. Gelir tablosundaki satış ve kar rakamları nakde dönüşmediği sürece bir anlam taşımıyor. Kısa vadeli çalışma sermayesi ihtiyacınızın beklediğinizden yüksek gerçekleşeceğini göz önünde bulundurun.

– Perakende satışınız olmasa bile tüketici eğilimlerini takip edin. Tüketici davranışı daha çok kişi ve değişkeni dikkate aldığı için genellikle daha rasyonel kabul edilmelidir.

– Ekonomi konusunda yayınlanan istatistiklerin bir bölümü, “geçen yılın aynı dönemine göre” ibaresini taşır. Ekonomik göstergelerin baz alınan zamanını daha yakın tarihlere göre belirleyin. “Bir önceki aya göre”, “bir önceki çeyreğe göre” oluşturulan bilgileri değerlendirmeye çalışın.